पाहलगाम हल्ल्यानंतर भारत सरकारचा मोठा निर्णय; संरक्षण तज्ज्ञांचं सडेतोड विश्लेषण
नवी दिल्ली/ प्रतिनिधी: काश्मीरमधील पाहलगाम येथे 22 एप्रिल रोजी झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात 26 जणांचा बळी गेला. या हल्ल्याच्या पार्श्वभूमीवर भारत सरकारने पाकिस्तानविरोधात पाच ठोस निर्णय घेतले आहेत. त्यात सर्वात ठळक म्हणजे सिंधू जल करार स्थगित करण्याचा निर्णय, ज्याचा थेट परिणाम पाकिस्तानच्या शेती आणि अर्थव्यवस्थेवर होऊ शकतो.
भारताच्या पाण्यावर पाकिस्तानची शेती – आता अडचणीत येणार?
भारताचे संरक्षण तज्ज्ञ कर्नल अभय पटवर्धन यांनी सांगितले की,
“काश्मीरमधून वाहणाऱ्या पाच नद्या थेट पाकिस्तानात प्रवेश करतात. उन्हाळ्यात बर्फ वितळल्यानंतर मोठ्या प्रमाणावर पाणी पाकिस्तानात पोहोचते. भारताकडे तीन धरणं असली तरी, त्या मर्यादेपलीकडचं पाणी थेट पाकिस्तानात वाहून जातं.”
या पाण्याचा सर्वाधिक वापर पाकिस्तानातील पंजाब भागातील शेतीसाठी केला जातो. तिथे प्रामुख्याने गहू आणि मका यासारखी पिकं घेतली जातात. सध्या ही पिकं कापणीच्या टप्प्यावर असल्यामुळे तात्काळ फारसा परिणाम होणार नाही. पण सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये पुन्हा पाणी लागणार असताना, भारताने जर तोवर पाणी अडवलं तर पाकिस्तानला गंभीर दुष्परिणामांचा सामना करावा लागू शकतो.
“जर मान्सून नीट झाला नाही तर त्यांना लवकरच पाण्याची टंचाई भासू लागेल,” असंही पटवर्धन यांनी स्पष्ट केलं.
पाण्याबरोबरच वीजा रद्द, सीमा बंद – अजून कोणते निर्णय?
भारत सरकारने घेतलेले इतर चार महत्त्वाचे निर्णय म्हणजे:
- पाकिस्तानी नागरिकांसाठी वीजा बंद
- वाघा आणि हुसेनिवाला सीमांवरील आवाजाहीवर बंदी
- सिंधू जल करार स्थगित
- पाकिस्तानच्या दुतावासातील वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची हालचाल मर्यादित
- भारत-पाक व्यापाराला पूर्णविराम
कर्नल पटवर्धन यांच्या मते, वीजा रद्द करण्याचा तात्काळ प्रभाव कमी असला तरी,
“यामुळे छुप्या स्वरूपात भारतात प्रवेश करणाऱ्या दहशतवाद्यांवर नियंत्रण ठेवता येईल. तसेच पाकिस्तानी स्लीपर सेलना अडचण येईल.”
सिंधू करार रद्द झाला तर पाकिस्तानचं भवितव्य काय?
1960 मध्ये भारत आणि पाकिस्तानमध्ये झालेला सिंधू जल करार हा दोन्ही देशांमधील अत्यंत संवेदनशील करार आहे. आतापर्यंत भारताने नेहमी संयम दाखवला, मात्र दहशतवादाच्या पार्श्वभूमीवर पाण्याचं राजकारण भारताच्या हातातलं प्रभावी शस्त्र ठरू शकतं.
भारताने आता केवळ शब्दांत नव्हे, तर कृतीतूनही आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे. सिंधू नदीच्या पाण्यावरून पुढे काय होतं, यावर संपूर्ण दक्षिण आशियाच्या राजकारणाचे समीकरण ठरू शकते. हवं असल्यास मी या बातमीसाठी वेगळी मराठी हेडलाईन, इंग्रजी/हिंदी ट्रान्सलेशन, सोशल मीडिया कोट्स किंवा इन्फोग्राफिक स्क्रिप्टसुद्धा तयार करू शकतो. करायचं का?
